Σε κάποια ομιλία του ο Αμερικανός
φιλόσοφος Νόαμ Τσόμσκι αναφέρθηκε στον «ιδανικό ομιλητή». Ολοι τότε τον
ρώτησαν με απορία τι ακριβώς εννοεί. Υπάρχει άραγε ιδανικός ομιλητής;
«Ολοι μας είμαστε, συνεχώς, μαθητές της γλώσσας. Σε όλη μας τη
ζωή», απάντησε ο δικός μας, ο καθηγητής Γ. Μπαμπινιώτης, με τη σιγουριά
του ανθρώπου που την έχει λατρέψει και παλεύει αδιάκοπα να την
κατακτήσει.
Γιατί η γλώσσα, όπως εξήγησε ο ίδιος χθες, «δεν είναι ένα
εργαλείο αλλά μια αξιακή έννοια. Είναι η πατρίδα μας, η Ιστορία μας, το
περιβάλλον μας. Ολα είναι η γλώσσα».
Και όταν μιλάμε για τη δική μας γλώσσα, την ελληνική, που
ομιλείται εδώ και 40 αιώνες και αριθμεί πάνω από 100.000 ζωντανές
λέξεις, καταλαβαίνει κάποιος ότι αυτός «ο πλούτος είναι ταυτόχρονα η
δύναμή μας και η αδυναμία μας. Πλούτος γιατί έχουμε έναν θησαυρό και
αδυναμία γιατί είναι δύσκολο να τον κατακτήσουμε».
Αν σκεφτεί κάποιος ότι κάθε ελληνική λέξη από τις 100.000 δεν
έχει μία αλλά τρεις σημασίες, δηλαδή έννοιες που χρησιμοποιούμε
καθημερινά στην επικοινωνία μας, αν σκεφτούμε ότι τα ελληνικά ρήματα
έχουν 284 τύπους, ότι υπάρχουν 70 τύποι επιθέτων, ότι η γλώσσα μας έχει
γραμματικές, συντακτικές, ορθογραφικές, σημασιολογικές δυσκολίες, τότε η
προσπάθεια να την κατακτήσουμε μοιάζει να είναι μάταιη. Και όμως,
αξίζει, τον κόπο.
Πολύτιμος βοηθός μας σε αυτό το μαγευτικό ταξίδι της ελληνικής
γλώσσας είναι το νέο λεξικό του καθηγητή Γλωσσολογίας Γ. Μπαμπινιώτη, το
οποίο δεν έχει καμία σχέση με τα προηγούμενα έξι έργα του.
Πρόκειται για ένα «Λεξικό των Δυσκολιών και των Λαθών στη χρήση
της Ελληνικής». Ως ένα χρήσιμο γλωσσικό σύμβουλο μας παρουσίασε ο ίδιος
με καμάρι το νέο του έργο, «το έβδομο παιδί του», όπως είπε, για το
οποίο χρειάστηκαν πολλά χρόνια δουλειάς μέχρι να ολοκληρωθεί, αφού ένα
λεξικό των δυσκολιών σκόνταφτε συνεχώς σε δυσκολίες.
Στις σελίδες του έχουν συγκεντρωθεί πληροφορίες που δίνουν
απάντηση σε όλα μας τα ερωτήματα. Το λεξικό δεν παραθέτει απλώς το σωστό
και το λάθος αλλά εξηγεί και αναλύει πλήρως όλα τα γλωσσικά φαινόμενα.
Για παράδειγμα:
- Ποιο είναι το σωστό; «της τρόικα» ή «της τρόικας»;
- Πώς σχηματίζεται η γενική της λέξης «γραμματέας» στο θηλυκό γένος;
- Πότε μιλά κάποιος «ως ειδικός» και πότε «σαν ειδικός»;
- Γιατί «Μετσόβιο» με -ι- αλλά «Αριστοτέλειο» με -ει-;
- Ποιο είναι το σωστό; «είκοσι ενός έτους» ή «είκοσι ενός ετών»;
- Είναι σωστός ο τύπος «να παράξει» και σε τι διαφέρουν τα «παραγάγει» και «παράγει»;
- «Ανημέρωτος» ή «ανενημέρωτος»;
- Λέμε: «Κυρία πρόεδρος» ή «κυρία πρόεδρε»; «Κύριε Βενιζέλε» ή «κύριε Βενιζέλο»;
- Λέμε: «Η χρυσαφί μπλούζα» ή «η χρυσαφιά μπλούζα»;
- «Της ενεργούς συμμετοχής» ή «της ενεργού συμμετοχής»;
- Γιατί το «ομαλός» γράφεται με -ο- και το «ανώμαλος» με -ω-;
Ακούμε συχνά να λένε «οι ρεπόρτερς» ή «οι κομπιούτερς», σχολίασε
ο κ. Μπαμπινιώτης, και άλλες αγγλικές λέξεις που δεν κλίνονται. Ακούμε
να λένε ότι «οι μετοχές διαπραγματεύονται στο χρηματιστήριο», ενώ το
σωστό είναι πως «οι μετοχές είναι υπό διαπραγμάτευση». «Δεν διαρρέεται
μια πληροφορία», που ακούμε να λένε στην τηλεόραση, αλλά «διοχετεύεται
μια πληροφορία».
Το νέο λεξικό του καθηγητή Γ. Μπαμπινιώτη, που κυκλοφορεί από το
Κέντρο Λεξικολογίας, συγκεντρώνει σε 5.500 λήμματα - παρατηρήσεις τα
πιο συχνά λάθη που γίνονται στη χρήση της γλώσσας και τις κυριότερες
δυσκολίες στην επιλογή λέξης, γραμματικού τύπου, ορθογραφίας ή σύνταξης.
Δίνει συμβουλές για ορθότερες γλωσσικές επιλογές σε περιπτώσεις που
εγείρουν αμφιβολίες ή ερωτήματα.
Παραθέτει 180 εκτενή συνθετικά σχόλια για να αναλύσει γλωσσικά
φαινόμενα που προκαλούν δυσκολία στον ομιλητή. Στα σχόλια αυτά
παραπέμπονται και όλες οι λέξεις ή παραδείγματα λέξεων που παρουσιάζουν
ανάλογη δυσκολία.
Υπάρχουν ακόμη πλήθος παραδειγμάτων χρήσης, εποπτικών πινάκων
(με τους γραμματικούς τύπους που δυσκολεύουν τον ομιλητή) και
συστηματικών παραπομπών που βοηθούν το χρήστη στην ανεύρεση και
κατανόηση της ζητούμενης πληροφορίας.
ΠΗΓΗ: www.enet.gr
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου