"Μυστικό συστατικό", μια ταινία του Γκιόρτσε Σταβρέσκ

Μυστικό συστατικό
ΠΓΔΜ-Ελλάδα, 2017, Έγχρωμη, 104΄

Από 19 Ιουλίου στους κινηματογράφους σε διανομή Filmcenter Τριανόν


Μια απ’ τις πιο αστείες, έξυπνες και αξιολάτρευτες ταινίες της χρονιάς
Jessica Kiang, Variety

Ένα κωμικοτραγικό κινηματογραφικό διαμάντι
Stephen Dalton, Hollywood Reporter

Μια κωμωδία, όπου το γέλιο συνυπάρχει με τον πικρό κοινωνικό ρεαλισμό
Leonardo Goi, Senses of Cinema

Αφοπλιστικά ανθρώπινη
Wendy Ide, Screen Daily

Σκηνοθεσία: Gjorce Stavreski
Σενάριο: Gjorce Stavreski
Διεύθυνση φωτογραφίας: Dejan Dimeski
Μοντάζ: Martin Ivanov
Ήχος: Igor Popovski
Μουσική: Branislav Nikolov, Pece Trajkovski, Goce Jovanoski
Καλλιτεχνική διεύθυνση: Simo Branov
Κοστούμια: Rade Vasilev
Μακιγιάζ: Mojca Gorogranc
Ηθοποιοί: Blagoj Veselinov, Anastas Tanovski, Aksel Mehmet, Aleksandar Mikic, Miroslav Petkovic, Dime Iliev, Simona Dimkovska
Παραγωγή: Fragment Film
Παραγωγός: Gjorce Stavreski
Συμπαραγωγή: Graal SA
Συμπαραγωγοί: Κωνσταντίνα Σταυριανού, Ειρήνη Βουγιούκαλου
Με την υποστήριξη του Κινηματογραφικού Οργανισμού της ΠΓΔΜ, του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου και του Κινηματογραφικού Δικτύου Νοτιοανατολικής Ευρώπης SEE Cinema Network

***
Περίληψη
Ο Βέλε είναι ένας κακοπληρωμένος μηχανικός τρένων που χρησιμοποιεί κλεμμένη μαριχουάνα για να φτιάξει ένα κέικ για τον πατέρα του, προκειμένου να ανακουφίσει τον πόνο του από τον καρκίνο. Ως εκ θαύματος, η υγεία του πατέρα του βελτιώνεται, αλλά ξαφνικά ο Βέλε έχει να αντιμετωπίσει τους περίεργους γείτονες που θέλουν τη συνταγή για το «θεραπευτικό» γλυκό και τους εγκληματίες που ψάχνουν τα ναρκωτικά τους. Μέσα σ’ όλα αυτά, πάντως, η μεγαλύτερη πρόκληση παραμένει το να πείσει τον πατέρα του για την αξία της ζωής.

***


Σύνοψη
Το Μυστικό συστατικό είναι μια μαύρη κωμωδία για δύο άντρες, έναν πατέρα και τον γιο του.
Ο Βέλε παράτησε το κολέγιο για να βρει δουλειά ως μηχανικός στο αμαξοστάσιο των τρένων, ώστε να μπορεί να φροντίσει τον πατέρα του, Σάζντο, ο οποίος έχει καρκίνο. Ο Σάζντο παραδίδεται στην ασθένεια, αλλά η περιφρόνησή του για τη ζωή χρονολογείται από τότε που έχασε τη γυναίκα του και τον μεγαλύτερο γιο του σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα.
Ο Βέλε είναι απελπισμένος, επειδή δεν είναι σε θέση να αγοράσει τα ακριβά φάρμακα που χρειάζεται ο πατέρας του. Έτσι κλέβει ένα πακέτο μαριχουάνας από κάποιους επικίνδυνους εγκληματίες στο αμαξοστάσιο και προσπαθεί να το πουλήσει, αλλά αποτυγχάνει. Απελπισμένος και καταβεβλημένος, φτιάχνει ένα κέικ μαριχουάνας για τον πατέρα του με την ελπίδα ότι θα ανακουφίσει τον πόνο του, λέγοντάς του ψέματα ότι είχε προετοιμαστεί από έναν μυστηριώδη θεραπευτή.
Καθώς περνούν οι μέρες, η υγεία του Σάζντο βελτιώνεται, αλλά τα προβλήματα του Βέλε δεν σταματούν εκεί. Οι συνταξιούχοι στη γειτονιά ακούν για τη θαυμαστή ανάκαμψη του πατέρα του και αρχίζουν να ζητούν το κέικ. Ένας από αυτούς χρειάζεται βοήθεια για την απώλεια της ακοής του, άλλος ελπίζει ότι μπορεί να κάνει την ανάπηρη ανηψιά του να περπατήσει πάλι και ένας τρίτος θέλει να «θεραπεύσει» τον εγγονό του που είναι γκέι.
Ελπίζοντας ότι τα πράγματα θα ηρεμήσουν και ταυτόχρονα, προσπαθώντας να φέρει αντιμέτωπο τον πατέρα του με το οδυνηρό παρελθόν τους, ο Βέλε αποφασίζει να πάρει τον Σάζντο στην κατασκήνωση όπου περνούσαν τις διακοπές τους πριν από το θανατηφόρο τροχαίο. Όμως, οι εγκληματίες δεν αργούν να ανακαλύψουν τα ίχνη τους.

***
Βραβεία
·         Βραβείο Κοινού - Ματιές στα Βαλκάνια, Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, 2017
·         Βραβείο Καλύτερης Διεθνούς Ταινίας Μεγάλου Μήκους – Santa Barbara Film Festival, 2018
·         Βραβείο Καλύτερης Ταινίας – Bergamo Film Meeting, 2018
·         Βραβείο Καλύτερης Ταινίας– Aubagne Film Festival, 2018
·         Εύφημος Μνεία Σεναρίου - Bruxelles Mediterranean Film Festival, 2017
·         Εύφημος Μνεία, Βαλκανικός Διαγωνισμός – Sofia Film Festival, 2018
·         Εύφημος Μνεία – Francofilm Rome, 2018

Σημείωμα σκηνοθέτη
Σε αυτές τις δύσκολες στιγμές ανάλγητου νεοφιλελευθερισμού, έχω γίνει μάρτυρας του αγώνα του απλού λαού της χώρας μου που αγωνίζεται για αξιοπρεπή ζωή. Οι ανθρώπινες αξίες περιορίστηκαν στην αρπαγή όσο το δυνατόν περισσότερων χρημάτων και δύναμης «και τα υπόλοιπα μπορούν να πάνε στο διάολο».

Οι ασθενείς πέθαιναν, τα φάρμακα ήταν περιορισμένα, ενώ τα ιδιωτικά νοσοκομεία έκαναν τεράστια κέρδη, ξεζουμίζοντας κάθε δεκάρα από άρρωστους και απελπισμένους. Οι άνθρωποι στράφηκαν στην αστρολογία, τις θεωρίες συνωμοσίας και τα στοιχήματα. Εκλέχτηκαν απατεώνες, ο αέρας μολύνθηκε και οι κομπογιαννίτες πολλαπλασιάστηκαν. Οπλισμένοι με θαυματουργά λευκαντικά χάπια, έξυπνα νερά και «διαστημικά κέικ», δεν πρόσφεραν τίποτα για λιγότερα χρήματα. Αλλά το λίγο είναι πολύ, όταν η καταβολή του μισθού έχει καθυστερήσει.

Κατά ειρωνικό τρόπο, το χιούμορ χρησίμευσε ως αντίδοτο στη γκρίζα πραγματικότητά μας. Χρησιμοποιώντας ένα είδος «πνευματικού τζούντο», οι άνθρωποι έμαθαν να γελούν με τον πόνο, ώστε να μπορούν να αντέχουν τη ζοφερή τους ζωή. Και έτσι γεννήθηκε η ιστορία μου. Σελίδα τη σελίδα στο σενάριο, όπως δύο πλοία που κατευθύνονται προς μια σύγκρουση, το χιούμορ και ο πόνος πάλευαν σε μια μάχη. Το χιούμορ έμοιαζε περισσότερο με ένα υποβρύχιο, που βγαίνει στην επιφάνεια όταν δεν το περιμένεις κι επιτίθεται βίαια στον αυτάρεσκο πόνο που απέπλευσε με αυτοπεποίθηση και περηφάνια στα άγρια ​​νερά της αδικίας της ζωής.

Έλκομαι επίσης, από την αδύναμη θέση του βασικού χαρακτήρα. Τρέφω μια διαχρονική γοητεία για τους ανθρώπους που κινούνται ενάντια στο ρεύμα και καταφέρνουν να πετύχουν ενάντια σε όλες τις πιθανότητες. Όποιος κι αν είναι ο στόχος τους - να φτάσουν σε μια υψηλότερη κορυφή, να σώσουν τον πατέρα τους από τον θάνατο ή απλά να γυρίσουν μια ταινία στις πιο δύσκολες συνθήκες - εφόσον είναι αληθινοί με τον εαυτό τους...

Θα φάνε ένα κομμάτι από το κέικ, όπως τους συνταγογράφησε ο θεραπευτής τους, και θα απολαύσουν την τρέλα.

***
Trivia
·   Κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων στο αμαξοστάσιο του σιδηροδρόμου, οι εργαζόμενοι βρίσκονταν σε απεργία. Διαμαρτύρονταν, ζητώντας την καταβολή των οφειλόμενων μισθών. Η κατάσταση αντικατόπτριζε πιστά την ιστορία της ταινίας. Καθώς δεν είχαν αποτελέσματα, άρχισαν απεργία πείνας, ελπίζοντας για ταχύτερη λύση. Ευτυχώς ήταν σύντομη και δεν κατέληξε σε καταστροφή.
Το αμαξοστάσιο παρήκμαζε εδώ και 43 χρόνια. Λίγους μήνες μετά το γύρισμα της ταινίας, άρχισε η ανακαίνιση των κτιρίων και των αποθηκών.
Το φινάλε γυρίστηκε στο κάμπινγκ TRESKA, που είναι χτισμένο γύρω από μια τεχνητή λίμνη στα περίχωρα των Σκοπίων και κάποτε ήταν ένα καταπληκτικό αξιοθέατο. Η λίμνη και το κάμπινγκ κατασκευάστηκαν το 1978. Τα τελευταία είκοσι χρόνια, το νερό στη λίμνη μολύνθηκε τόσο, ώστε η κολύμβηση απαγορεύεται, ενώ το κάμπινγκ και ο περιβάλλων χώρος μοιάζει με πόλη-φάντασμα.
Οι εσωτερικές σκηνές της ταινίας γυρίστηκαν σε πραγματικές τοποθεσίες, πιστές στο πνεύμα των προαστίων της πόλης και όσο το δυνατόν πιο κοντά στον ρεαλισμό που ζήτησε ο σκηνοθέτης.

***

Βιογραφικά
Γκιόρτσε Σταβρέσκι, σκηνοθέτης, παραγωγός και σεναριογράφος
Ο Γκιόρτσε Σταβρέσκι γεννήθηκε στα Σκόπια. Αποφοίτησε από το Τμήμα Σκηνοθεσίας Κινηματογράφου της Σχολής Δραματικών Τεχνών των Σκοπίων. Είναι βραβευμένος σκηνοθέτης, παραγωγός και σεναριογράφος με ταινίες, ντοκιμαντέρ και πάνω από 100 διαφημιστικά βίντεο στο δυναμικό του. Οι ταινίες του προβλήθηκαν σε πολλά φεστιβάλ ανά τον κόσμο, όπου κέρδισαν διεθνή βραβεία. Έχει παραλάβει το διακεκριμένο βραβείο «13η Νοεμβρίου» της πόλης των Σκοπίων για τα μαθηματικά και τις επιστήμες.

Το ντοκιμαντέρ του Adam and Eve απέσπασε την Ειδική Μνεία της Επιτροπής στο φεστιβάλ Zagreb Dox της Κροατίας. Η μικρού μήκους μυθοπλασίας At Daybreak προβλήθηκε στο επίσημο διαγωνιστικό πρόγραμμα του φεστιβάλ του Κλερμόν-Φεράν στη Γαλλία, ενώ η μικρού μήκους φιξιόν Audition Material κέρδισε το βραβείο Καλύτερης Ταινίας Μικρού Μήκους στο φεστιβάλ Bogoshorts στην Κολομβία. Το Μυστικό Συστατικό είναι το ντεμπούτο του στις ταινίες μεγάλου μήκους. Η ταινία απέσπασε 2 διεθνή βραβεία όταν ακόμη βρισκόταν στο στάδιο της προ-παραγωγής: υποτροφία EAVE στο Pitching Forum της Τεργέστης το 2014 και μια υποψηφιότητα για το VFF Highlight Pitch Award στο Talent Project Market της Μπερλινάλε το 2015. Κέρδισε επίσης, βραβείο για την ανάπτυξη του σεναρίου από τον Οργανισμό Κινηματογράφου της ΠΓΔΜ το 2011 και Βραβείο Καλύτερου Σεναρίου στο σεμινάριο σεναρίου του Φεστιβάλ Κινηματογράφου «Αδελφοί Μανάκια» της Μπίτολα το 2013.

Επιλεκτική φιλμογραφία
Audition material, 2013, μυθοπλασίας, 14’
Skopje lovers, 2012, μυθοπλασίας, 11’
At daybreak, 2010, μυθοπλασίας, 15’
Doma, 2007, ντοκιμαντέρ, 59’
Adam and Eve, 2005, ντοκιμαντέρ, 37’

Blagoj Veselinov, ηθοποιός
Ο Blagoj Veselinov αποφοίτησε από τη Σχολή Δραματικών Τεχνών στα Σκόπια υπό την εποπτεία του καθηγητή Vladimir Milchin. Εμφανίστηκε σε πολλές θεατρικές, κινηματογραφικές και τηλεοπτικές παραγωγές. Μεταξύ των σημαντικότερων θεατρικών του παραστάσεων είναι: Ιδιωτικές εξομολογήσεις, Προδοσία και Ποιος πυροβόλησε την 21η; σε σκηνοθεσία Nina Nikolikj, Γλώσσες της φωτιάς σε σκηνοθεσία Slobodan Unkovski, Η άνοδος και η πτώση του καμπαρέ σε σκηνοθεσία Vladimir Milchin και Μεταμόρφωση σε σκηνοθεσία Aleksandar Popovski.

Ο Veselinov έκανε το ντεμπούτο του στον κινηματογράφο με τον πρωταγωνιστικό ρόλο του Βέλε στην ταινία Μυστικό Συστατικό.

Anastas Tanovski, ηθοποιός
Ο Anastas Tanovski γεννήθηκε στο Resen το 1955. Έλαβε πτυχίο υποκριτικής από τη Σχολή Δραματικών Τεχνών των Σκοπίων και λίγο μετά την αποφοίτησή του, έγινε μόνιμο μέλος σε ένα από τα πιο διάσημα θέατρα της χώρας, το Dramski Teatar. Από το 1980 έχει εμφανιστεί σε πολλές κινηματογραφικές και τηλεοπτικές παραγωγές.

Branislav Nikolov, Pece Trajkovski, Goce Jovanoski, μουσική
Οι Branislav Nikolov (φωνητικά), Pece Trajkovski - Brada (ακορντεόν, κλειδιά, κιθάρα & κρουστά) και Goce Jovanoski (μπάσο) είναι μέλη μιας από τις σημαντικότερες μπάντες των Σκοπίων – της Foltin. Η Foltin δημιουργήθηκε το 1995. Η μουσική της είναι δύσκολο να οριστεί: απρόβλεπτη και προκλητική, σουρεαλιστική, παθιασμένη και πνευματική, δυναμική και γεμάτη εκπλήξεις. Συνδυάζει πολλά διαφορετικά είδη μουσικής: ηλεκτροακουστική, εναλλακτική rock, funk, ambient. Αν και χρησιμοποιούν βασικά μουσικά στοιχεία, η προσέγγισή τους στη δημιουργία μιας ατμόσφαιρας είναι παρορμητική και πρωτότυπη. Ζωντανές εμφανίσεις - συχνά θεατρικές (όπως σε καμπαρέ) –έκαναν τη Foltin διάσημη. Έχουν εκδώσει οκτώ άλμπουμ, έχουν επίσης συνθέσει και εκτελέσει μουσική για πολλά θεατρικά έργα και ταινίες. Άλλα μέλη της μπάντας είναι οι: Pece Nikiolovski (κλαρινέτο και φυσαρμόνικα), ο Slavko Jovev (τύμπανα) και ο Marjan Stanic (κρουστά).

Dejan Dimeski, διευθυντής φωτογραφίας
Γεννήθηκε το 1971 στα Σκόπια. Το 1996 αποφοίτησε από το Τμήμα Κινηματογράφου & Τηλεόρασης της Σχολής Δραματικών Τεχνών των Σκοπίων. Είναι ένας από τους πιο ταλαντούχους και δραστήριους διευθυντές φωτογραφίας της γενιάς του, τόσο στη χώρα του όσο και στο εξωτερικό. Μέχρι το 2004 εργάστηκε στην τηλεόραση της ΠΓΔΜ ως εικονολήπτης σε πολλές ταινίες και ντοκιμαντέρ. Τα τελευταία δεκατρία χρόνια εργάστηκε επίσης, ενεργά ως διευθυντής φωτογραφίας στη Ρωσία σε πολυάριθμες ταινίες και τηλεοπτικές σειρές.

Martin Ivanov, μοντέρ
Ο Martin Ivanov γεννήθηκε στα Σκόπια το 1989. Ολοκλήρωσε τις σπουδές του στη Σχολή Δραματικών Τεχνών στο Τμήμα Κινηματογραφικού και Τηλεοπτικού Μοντάζ το 2014. Από το 2012 εργάζεται στην εταιρία παραγωγής FilmTrick ως βοηθός μοντέρ σε πολλές ταινίες μεγάλου και μικρού μήκους. Το 2017 ξεκίνησε μια ανεξάρτητη εταιρεία παραγωγής, τη MI FILM με τον Ivica Dimitrijevic, δημιουργώντας την ταινία μεγάλου μήκους Digging και αναπτύσσοντας άλλη μία μυθοπλασίας με τίτλο εργασίας ΤΜ. Ο Μάρτιν δραστηριοποιείται ως συν-σκηνοθέτης και μοντέρ συγχρόνως. Είναι συν-σεναριογράφος της ταινίας Sister της Dina Duma, που βρίσκεται στη διαδικασία ανάπτυξης, νικήτριας του βραβείου Post Pitch στο Connect Cottbus. Το Μυστικό Συστατικό είναι το ντεμπούτο στο μοντάζ ταινιών μεγάλου μήκους.

Fragment Film
Η Fragment Film είναι μια ανεξάρτητη εταιρεία παραγωγής που ιδρύθηκε το 2012 από τον Γκιόρτσε Σταβρέσκι, με στόχο να κάνει ταινίες βασισμένες σε συνηθισμένες ιστορίες με παγκόσμια απήχηση. Η εταιρία εδρεύει στα Σκόπια και είναι προσανατολισμένη στην παραγωγή ταινιών μικρού και μεγάλου μήκους και κινούμενων σχεδίων με προσωπικό καλλιτεχνικό όραμα. Τα δύο πρώτα έργα που ανέλαβε η Fragment Film είναι η ταινία μεγάλου μήκους Μυστικό Συστατικό και η μικρού μήκους ταινία μυθοπλασίας Every Day You Have to Eat.

Σχόλια